Terapia Schematu jest jednym z nurtów tzw. trzeciej fali psychoterapii poznawczo-behawioralnej. Trzecia fala CBT powstała jako odpowiedź na te problemy pacjentów, dla których terapia poznawczo-behawioralna okazała się niewystarczająca.
Jeffrey Young, twórca terapii schematu połączył dorobek podejścia poznawczo-behawioralnego w postaci ukierunkowania na na określony problem pacjenta, z elementami innych podejść terapeutycznych przede wszystkim nurtu humanistyczno-doświadczeniowego, częściowo również psychodynamicznego. Terapia schematu kładzie większy nacisk na doświadczanie siebie w relacji z terapeutą, przeżywanie różnych emocji podczas sesji oraz przepracowywanie minionych doświadczeń, które nas ukształtowały.
Podstawowym założeniem Younga było, że to, w jaki sposób w naszym dotychczasowym życiu były zaspokajane podstawowe potrzeby psychologiczne, wpływa na kształtowanie się tzw. dysfunkcjonalnych schematów. Owe schematy stanowią coś w rodzaju życiowego “bagażu” każdego z nas i zawierają przekonania o świecie i samym sobie, najczęściej przeżywane emocje, wspomnienia i doświadczenia, wzorce zachowania i rozumienia konkretnych sytuacji jak również fizyczne doświadczanie świata (wrażenia z ciała).
Skąd mam wiedzieć, czy terapia schematu jest dla mnie?
Jeżeli problemy, z którymi się borykasz nie są dla Ciebie niczym nowym, jeżeli kryzys, którego obecnie doświadczasz jest już kolejnym kryzysem, a Ty sam(a) stawiasz czoła problemom psychicznym od wielu lat, to prawdopodobnie terapia schematu jest dla Ciebie.
Jeffrey Young i jego uczniowie stworzyli ją przede wszystkim dla osób, które z racji trudnego pod względem psychologicznym środowiska (rodzinnego, społecznego, szkolnego) nabyli doświadczeń, które położyły się cieniem na ich sposobie rozumienia i przeżywania świata oraz wzorcach wchodzenia w relacje międzyludzkie. Innymi słowy, terapia schematu pozwala odnaleźć spokój, równowagę i radość życia tym osobom, których osobowość ukształtowała się w sposób, przez który nie są w stanie wykorzystać swojego potencjału oraz zrealizować swoich potrzeb.
Terapia schematu sprawdza się często jako tzw. “terapia ostatniej szansy”, tj. znajdują w niej ukojenie osoby, które próbowały już różnych form pomocy psychologicznej a mimo to nie doświadczyły ulgi oraz uwolnienia się od problemów z którymi się zgłaszały.
Czego się mogę spodziewać po terapii schematu?
- refleksji nad tym, jak moje doświadczenia życiowe wpłynęły na miejsce w którym obecnie się znajduję, to jakie mam relacje z innymi, do czego dążę i jak mi to wychodzi (co mi się “odpala” w różnych sytuacjach)
- przyjrzenia się potrzebom, które obecnie i w przeszłości były (lub nie) zaspokajane oraz temu, co do tego doprowadziło
- doświadczania swoich przeżyć i wspomnień podczas sesji terapeutycznej w bezpiecznej relacji z terapeutą i pod jego opieką
- przepracowywania wspomnień i “naprawiania przeszłości” tak, by jej wpływ na tu i teraz stawał się coraz mniejszy
- większego doświadczania i bardziej osobistej relacji z terapeutą, przyglądania się tej relacji (co “robi mi” to co mówi lub robi mój terapeuta, co jemu(jej) “robi” to, co mówię lub robię ja)
- bardziej długoterminowej pracy niż w klasycznej terapii CBT
Czy mogę przeczytać coś, co da mi przedsmak tego, co będzie się działo podczas terapii?
Jak najbardziej! Proponujemy Ci dwie książki. Pierwsza z nich zaprosi Cię do próby odnalezienia u siebie wspomnianych już wcześniej dysfunkcjonalnych wzorców doświadczania świata (schematów) oraz zaproponuje sposoby w jaki nawet samodzielnie będziesz mogła(mógł) sobie z nimi poradzić:
- Young, J., Klosko, J. (2012). Program zmiany sposobu życia. Uwalnianie się z pułapek psychologicznych. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia.
Druga dotyczy przede wszystkim tzw. trybów schematów, czyli tego, w jaki sposób nasze schematy ujawniają się w codziennym życiu, przyjmując formę “masek” dzięki którym staramy się poradzić sobie z wyzwaniami, które życie stawia nam na drodze. Książka ta pozwala się przyjrzeć, z jakich “kawałków” składa się nasza osobowość i jaką rolę odgrywają one w świecie naszych przeżyć wewnętrznych:
- Jacob, G., Van Genderen, H., Seebauer, L. (2019). Emocjonalne pułapki przeszłości. Jak przełamać negatywne wzorce zachowań. Gdańsk: GWP.